To be of nooit geweest | Likeminds/José Montoya

José Montoya bestaat pas officieel sinds hij drieënhalf is.
Hij weet niet wanneer hij geboren is.
Hij weet niet wie zijn biologische ouders zijn.
Hij weet niet waar hij vandaan komt.
Hij weet zijn eigen naam niet.
Hij bestaat op papier, maar wat zegt dat papier eigenlijk?

37 jaar nadat hij geadopteerd werd uit Colombia en terechtkwam in een Noord- Hollands dorp, probeert José Montoya de puzzel te leggen van zijn versplinterde leven. Alles aan hem is bedacht en hij kan de splinters en fragmenten van zijn leven steeds opnieuw in een andere samenstelling leggen. Je zou kunnen zeggen dat dat vrijheid is, maar ook dat hij eigenlijk helemaal niet bestaat.

To be of nooit geweest is een mozaïek van verhalen, beelden, woorden en beweging. Geen whodunit maar een whoami: een zoektocht van een ontheemde man die zijn leven moet bouwen op anekdotes van anderen. Hij springt van verhaal naar verhaal op zoek naar de rechtvaardiging van zijn bestaan. Want als niemand het kan bevestigen, hoe weet je dan dat je er bent?

In 1983 werd José Montoya geadopteerd uit Colombia. In de jaren 80 werden veel kinderen uit onder meer Colombia geadopteerd. Sinds kort wordt het deksel gelicht van deze soms zeer kwalijke adoptieprocedures en werden adopties uit het buitenland per direct opgeschort. Ook Montoya werd geconfronteerd met zoekgeraakte informatie van zijn adoptie in Colombia. De informatie die hem duidelijk kan maken wie hij is en wie zijn biologische ouders zijn, is eenvoudigweg verdwenen.

José Montoya: “Ik heb heel lang deze voorstelling niet willen en niet kunnen maken omdat het mij onmogelijk leek dat andere mensen zouden kunnen begrijpen hoe het is. […] Maar nu ik al een aantal jaar speel, vind ik het des te belangrijker dat ik mijn eigen verhaal vertel en dat verhalen zoals de mijne verteld kunnen worden.”

Je ticket is inclusief een drankje.

Op zondag 11 december was José te gast op NPO Radio 1 bij het programma van Omroep ZWART. Tijdens deze uitzending wordt er met meerdere partijen gepraat over adoptie. Zo ook met José en over de voorstelling.

De uitzending is terug te luisteren via deze link.

Recensies
Recensie door Andre Reeder
Recensie door Ernestine Comvalius

Over het gezelschap/de maker:
José Montoya begon bij Likeminds tijdens zijn studie grafische vormgeving. Na jarenlang gespeeld te hebben in het professionele circuit, studeerde hij in 2010 af als docerend maker aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU). Hij speelde o.a. bij Maas, BonteHond, Likeminds, Het Toneel Speelt en bij Urban Myth in de voorstelling Martin Luther King die een Gouden Krekel won voor beste de jeugdvoorstelling van 2019.

Likeminds is een grootstedelijke ontwikkelplek voor meerstemmige theatermakers uit verschillende disciplines.  Hierbij is artistieke diversiteit het uitgangspunt. De grote gemene deler van makers en voorstellingen is eigenzinnig, fluïde, divers, activistisch, rafelig en kwetsbaar. 

Credits foto: Jean van Lingen
Tekst, decor, spel: José Montoya
Eindregie: Bram Jansen
Muziek: Stijn Hoes
Lichtontwerp: Julia Clarke
Dramaturgie: Liet Lenshoek
Coproductie: Likeminds, Theater Bellevue
Met dank aan: Wendy Briggeman en Carlos Zorita Diaz